Er gaat sinds de start van het nieuwe jaar geen week voorbij zonder ontslagen. Maandag maakte Philips bekend te reorganiseren en daarbij 1.100 banen in Nederland te schrappen. Zonneautomaker Lightyear zette vorige week ruim 600 werknemers op straat.

Werknemers van wie afscheid is genomen, kunnen zich hiervoor soms schamen. Ook weten ze vaak niet goed hoe ze dit in een volgend sollicitatiegesprek ter sprake moeten brengen.

Volgens de Londense carrièrecoach Margaret Buj is ontslagen worden echter niet iets om je voor te schamen. Er liggen immers meestal geen persoonlijke redenen aan ten grondslag.

“Als je een HR-professional bent, begrijp je dat het niet de schuld is van de werknemer of de werkzoekende. Deze dingen gebeuren, en zij kunnen er geen invloed op uitoefenen”, zegt ook Sara Skirboll, de vice president of communication bij de Amerikaanse vacaturesite CareerBuilder.

Dit is volgens loopbaancoaches de beste manier om tijdens een volgend sollicitatiegesprek te vertellen over je ontslag.

1. Wees eerlijk over de situatie 

Het is belangrijk dat je eerlijk vertelt dat je ontslagen bent, omdat de mensen die moeten beslissen of ze je aan gaan nemen moeten weten dat je vertrek bij je vorige werkgever geen eigen beslissing was. 

"Als je ontslagen bent uit economische overwegingen, wees dan eerlijk. Laat gewoon weten dat het ontslag niet kwam door je prestaties", zegt Skirboll. 

Door uit te leggen wat de omstandigheden rond je ontslag waren, schep je ook duidelijkheid. 

Buj zegt: "Ik heb heel vaak gezien dat er sprake is van een fusie of een reorganisatie waardoor er een heel team of een hele afdeling verdwijnt. Het is belangrijk te vertellen dat jij niet het enige slachtoffer was als dat bij jouw vorige werkgever is gebeurd." 

2. Wees positief en concentreer je op je skills en prestaties 

Hoewel ontslagen worden vaak een vervelende ervaring is, zegt Skirboll dat het loont om je te concentreren op positieve zaken als je op zoek bent naar een nieuwe baan. 

"Je moet een manier vinden om het te spinnen", legt Skirboll uit. "Praat over je skills en je prestaties en wat je hebt bijgedragen aan het bedrijf en benadruk niet steeds dat je ontslagen bent." 

Buj zegt dat het ook goed is te laten zien hoe je "waarde hebt toegevoegd" aan je functie. Daarbij is het maken van een lijst van kwantificeerbare prestaties een goed begin. 

"Benoem wat je skills en kwaliteiten zijn die hebben geleid tot die resultaten en je moet in elk geval specifieke voorbeelden en verhalen hebben die illustreren hoe je jouw afdeling hebt geholpen die doelen te halen", zegt de carrièrecoach uit Londen.

3. Leg uit wat je hebt gedaan na je ontslag

Sollicitanten voor leidinggevende posities zijn moeilijker om te vinden voor werkgevers, en hun aanstelling komt met meer risico's dan een junior positie. Daarom duren deze sollicitatieprocedures vaak ook langer. Het is aan jou als werkzoekende om dat gat tussen het eerste en laatste gesprek te vullen.

"Als je een directiefunctie ambieert, weet je dat deze posities lang openstaan", vertelt Buj. Het duurt vaak tussen de zes tot negen maanden om die te vullen. "Als jij in die periode een arbeidskloof op je cv krijgt, dan vraagt de interviewer bij een sollicitatie jou waarschijnlijk: 'Okay, wat heb je de afgelopen tijd gedaan?' Het is gunstig om dan te kunnen vertellen dat je positieve dingen hebt gedaan, zoals freelancen of een nieuwe studie."

Buj raadt dan ook aan om in die arbeidsluwe periode vrijwilligerswerk te gaan doen, een avondstudie of consulting.

4. Maak je voormalige werkgever niet zwart

Hoe verleidelijk het ook is om te klagen over jouw vorige werkgever, of om die zelfs zwart te maken, na een moeilijk ontslag; houd je in. Dat is nooit een goed idee. Buj adviseert je om altijd een "neutrale of positieve toon" aan te slaan als je praat over de plek waar je ontslagen bent.

"Misschien was je vorige werkgever verschrikkelijk", zegt Buj. "Breng dit niet ter sprake in je sollicitatiegesprek. Je moet echt voorkomen dat je je negatief uitlaat over je voormalige baas of collega's. Dat klinkt logisch, maar in de praktijk is dat niet zo. Ik heb heel veel senior mensen deze fout zien maken."

Skirboll waarschuwt ook dat het klagen over een voormalige werkgever een "slecht teken" is in het sollicitatieproces. Het laat zien dat jij na deze nieuwe baan, waarschijnlijk ook dit bedrijf zal zwart maken.  

5. Houd de banden warm

Zorg ervoor dat je aanbevelingen in orde zijn. Dit laat volgens Buj zien dat je nog altijd goede relaties onderhoudt met je voormalige werkgevers. En dat is een goed teken.

"Stel je voor dat je een gesprek voert met een recruiter of HR-manager, over hoe je ontslagen bent", zegt Buj. "Hierin leg je uit dat er sprake was van een fusie of het opheffen van een hele afdeling. Door te laten zien dat je genoeg positieve referenties hebt (bijvoorbeeld 'dat ik altijd welkom ben om terug te keren'), maak je een goede indruk."

Zelf werd Buj in 2015 ontslagen bij een startup, omdat die een aantal grote klanten verloor. Zij maakte deel uit van een groep van 23 werknemers die moest vertrekken. "Ik kreeg een fantastische aanbeveling van de CEO, en hij hielp me later aan wat freelance klussen", vertelt Buj. "Hij raadde mij ook aan bij andere mensen."

LEES OOK: Kun je niet goed overweg met je leidinggevende? Dit kun je eraan doen, volgens een ervaren HR-specialist